اسید سیتریک

اسید سیتریک صنعتی چیست؟

این ماده به صورت بی ‌رنگ، متبلور شده و متعلق به دسته کربوکسیلیک اسید می باشد. در دمای اتاق، اسید سیتریک صنعتی به صورت پودر است.

ترکیب سیترات با فلزات، به علت اثرگذاری کمتر، برای پاکسازی دیگ ‌های بخار استیل کاربرد دارد. از محلول بافری اسید به منظور پاک کننده برای از بین بردن دی اکسید گوگرد از سوخت‌ های گازی کارخانه های برق استفاده می ‌شود.

استرهای این اسید با الکل‌ ها در محدوده وسیعی شناخته شده‌اند. استر های تری اتیل، تری بوتیل و استیل تری بوتیل به عنوان یک نرم کننده غیر سمی در پلاستیک ‌سازی مصرف می شوند.

کاربرد اسید سیتریک

این ترکیب به دلیل خاصیت اسیدی و مزه ای که دارد، عمدتاً به عنوان ماده طعم دهنده و نگهدارنده به خصوص در نوشابه ها و شیرینی ها مورد استفاده قرار می گیرد. از دیگر موارد کاربرد اسید سیتریک تثبیت یا حفظ داروها و به عنوان ضد عفونی کننده در برابر ویروس ها و باکتری ها است.

نوشیدنی ها یا محصولات غذایی مانند سس گوجه فرنگی نیز حاوی اسید سیتریک هستند. اگرچه این ماده بطور طبیعی تولید نمی شود اما به عنوان محصول جانبی تولید پنیر، شراب و تولید نان ترش تولید می شود.

تاریخچه اسید سیتریک:

اسید سیتریک برای اولین بار توسط محقق سوئدی در سال 1784 از آب لیمو به دست آمد. این ترکیب بدون بو از اوایل دهه 1900 از آبلیمو تولید می شد که محققان دریافتند که می توان آن را از قالب سیاه، نیز تهیه کرد، که هنگام تغذیه با قند، اسید سیتریک ایجاد می کند.

در سال 1923 میلادی، وهمر حضور اسید سیتریک را به عنوان محصول جانبی اگزالات کلسیم تولید شده، توسط کشت پنسیلیوم گلوکوم مشاهده کرد. این فرآیند صنعتی برای اولین بار توسط كوری، در سال 1917 آغاز شد، وی دریافت كه قالب سیاه توانایی انباشت مقادیر قابل توجهی اسید سیتریک را در محیط حاوی شكر دارد. اگرچه روش ها برای سنتز اسید سیتریک با استفاده از ابزارهای شیمیایی نیز به خوبی توسعه یافته اند، اما موفقیت های بهتری با استفاده از تخمیرات میکروبی به دست آمد و در طی مدت زمان، این روش به دلیل انتخاب اقتصادی ترین روش تولید، انتخاب شد.

خواص فیزیکی :

از ویژگی های بارز آن قابلیت حلالیت در آب با سرعت بالاست، اما در الکل با سرعت کمتری حل می شود. این اسید ویژگی های اسید چند ظرفیتی را دارد. و می تواند نمک فلزات قلیایی، قلیایی خاکی، استرها، آمیدها و آسیل کلرایدهای مختلفی تولید نماید.اسید سیتریک در واکنش های شیمیایی کاربرد فراوانی دارد. به عنوان مثال می توان از طریق اکسیداسیون اسید سیتریک در دمای بالاتر از 35 درجه سانتیگراد توسط پرمنگنات، اگزالیک اسید تولید نمود.

این اسید در صورت وجود نیتروژن و کاتالیزگرهایی مانند اسید سولفوریک یا تولوئن در اثر واکنش با بسیاری از الکل ها، استری میشود. همچنین می توان از آن به عنوان کاتالیزور در تبدیل کربوهیدرات ها استفاده نمود. در PH مشخص و محیط آبی گروه هیدروکسیل و کربوکسیلیک اسید آن به صورت لیگاند چند دندانه ای عمل میکند. و با یون های فلزی کمپلکس های پایداری تشکیل میدهد، درنتیجه مانع رسوب شدن هیدروکسی های فلزی می شود.

اسید سیتریک یک اسید ضعیف آلی است با فرمول شیمیایی C6H8O7 که در دو گرید صنعتی و خوراکی مورد استفاده قرار می گیرد و می توان آن را در بسیاری از مواد غذایی مانند انواع میوه ها و سبزیجات یافت. اسید سیتریک خشک و آبدار از نمونه های معروف این ماده اند. مزه ای ترش و خاص دارد و به دلیل اسیدی بودن می تواند از رشد باکتری ها جلوگیری نماید به همین دلیل در صنایع غذایی از آن به عنوان نگهدارنده، تنظیم کننده اسیدیته غذا و یک عامل ضد میکروبی استفاده می شود

ساختار سیتریک اسید

در مورد ساختار اسید سیتریک باید گفت که ‌این ماده، یک اسید تری کربوکسیلیک هست که در ساختار آن، می‌توان فرمول‌ها و مواد شیمیایی را در حالت پروپان-1،2،3-تری کربوکسیلیک اسید یافت. اسید سیتریک را ‌می‌توان همچنین به عنوان یک متابولیت کاربردی برای موجودات هوازی دانست.‌این ماده به عنوان یک تنظیم‌کننده اسیدیته مواد غذایی‌، یک کلاتور (ماده کلات ساز)‌، یک ماده ضد میکروبی و یک متابولیت اساسی نقش دارد.
همچنین باید گفت، اسید سیتریک بی‌آب یک اسید تری کربوکسیلیک است که در میوه‌های مرکبات یافت می‌شود. سیتریک اسید به دلیل خاصیت آنتی‌اکسیدانی خود به عنوان ماده کمکی در محصولات دارویی استفاده می‌شود. پایداری مواد فعال را حفظ می‌کند و به عنوان ماده نگه‌دارنده استفاده می‌شود.‌این ماده همچنین به‌عنوان یک ماده اسیدی، برای کنترل pH استفاده می‌شود و با کلات شدن کلسیم در خون به‌عنوان یک عامل ضد انعقاد عمل می‌کند. اسید سیتریک به صورت بلورهای بی‌رنگ و بدون بو با طعم اسیدی (َشور) و متراکم‌تر از آب، ظاهر می‌شود.

فواید اسید سیتریک

اسید سیتریک طیف گسترده ای از نمکهای فلزی از جمله کمپلکس هایی با مس، آهن، منگنز، منیزیم و کلسیم را تشکیل می دهد. وجود این نمک ها دلیل استفاده از آن به عنوان یک عامل جدا کننده در فرآیندهای صنعتی و به عنوان یک ماده نگهدارنده خون ضد انعقاد است. همچنین این ماده، پایه خاصیت آنتی اکسیدانی آن در چربی ها و روغن ها است که در آنجا اکسیداسیون فلزات کاتالیز شده را از طریق کلات زنی آثار فلزاتی مانند آهن کاهش می دهد. دو ماده در آن، برای استفاده به عنوان طعم دهنده وجود دارد اولین عامل به دلیل اسیدیته آن است که طعم کمی دارد. دومی نیز به دلیل توانایی آن در افزایش طعم های دیگر است.

فرآیندی برای حذف دی اکسید گوگرد از گازهای دودکشی ایجاد شده است که در آن اسید سیتریک به عنوان اسکرابر استفاده می شود و یونی پیچیده را تشکیل می دهد و سپس با H2S واکنش می دهد و سیترات احیا کننده عناصر گوگرد را می دهد. این امر ممکن است با افزایش فشارهای محیطی از اهمیت بیشتری برخوردار شود.

استرهای اسید سیتریک از طیف وسیعی از الکل ها شناخته شده اند. استرهای تری اتیل، بوتیل و استیل تریبوتیل به عنوان نرم کننده در فیلم های پلاستیکی و مونوستریال سیترات به جای اسید سیتریک به عنوان آنتی اکسیدان در روغن ها و چربی ها استفاده می شود.

مشخصات فنی

نام شیمیایی : اسید سیتریک | Citric acid

فرمول شیمایی : C6H8O7

خلوص : 98درصد

شکل ظاهری : کریستال سفید جامد

گرید محصول : صنعتی ، آزمایشگاهی

انواع : اسید سیتریک خشک (بدون آب-anhydrous) ، اسید سیتریک آبدار (مونوهیدرات- monohydrate)